Rodzaje kosztorysów i ich znaczenie w pracy rzeczoznawcy kosztorysowego

Rodzaje kosztorysów i ich znaczenie w pracy rzeczoznawcy kosztorysowego oraz opracowywaniu wartości prac naprawczych do ekspertyz i opinii budowlanych

Kosztorysowanie jest kluczowym elementem w procesie inwestycyjnym w budownictwie, pełniąc istotną rolę w planowaniu, wykonawstwie oraz rozliczeniach finansowych projektów budowlanych. Rzeczoznawca kosztorysowy, jako specjalista w dziedzinie kosztorysowania, odgrywa kluczową rolę w tworzeniu precyzyjnych i rzetelnych kosztorysów, które są niezbędne do prawidłowego zarządzania budżetem inwestycji oraz opracowywania wartości prac naprawczych do ekspertyz i opinii budowlanych.

Kosztorys inwestorski

Jest to dokument przygotowywany na etapie planowania inwestycji, niezbędny do określenia przewidywanych kosztów realizacji projektu budowlanego. Rzeczoznawca kosztorysowy sporządza go na podstawie projektu budowlanego, biorąc pod uwagę wszystkie aspekty techniczne i materiałowe. Kosztorys inwestorski jest często wykorzystywany do pozyskiwania finansowania projektu.

Kosztorys ofertowy

Tworzony przez wykonawcę w celu przedstawienia oferty cenowej na wykonanie prac budowlanych. Rzeczoznawca kosztorysowy, współpracując z wykonawcą, analizuje zakres prac, materiały oraz czynniki wpływające na kosztorys, aby zapewnić możliwie najbardziej konkurencyjną i realistyczną ofertę.

Kosztorys przedmiarowy

Sporządzany na podstawie przedmiaru robót, czyli szczegółowego wykazu robót z ich ilościowym określeniem. Rzeczoznawca kosztorysowy w tym przypadku dokładnie analizuje każdy element projektu, co pozwala na precyzyjne określenie kosztów.

Kosztorys nakładczy

Oparty na analizie rzeczywistych kosztów pracy, materiałów i sprzętu, jest często stosowany w przypadku prac remontowych lub renowacyjnych. Rzeczoznawca kosztorysowy musi w tym przypadku bacznie obserwować postęp prac, aby dokładnie ocenić faktyczne koszty.

Kosztorys powykonawczy

Sporządzany po zakończeniu budowy, odzwierciedla rzeczywiste koszty projektu. Rzeczoznawca kosztorysowy weryfikuje tutaj wszystkie wykonane prace w kontekście ich zgodności z planem budżetowym.

Kosztorys ślepy

Wykorzystywany głównie do celów porównawczych, przygotowywany bez dokładnej znajomości szczegółów technicznych projektu. W tej roli rzeczoznawca kosztorysowy stara się ocenić możliwe koszty na podstawie ogólnych danych i doświadczenia.

Podstawę prawną do sporządzania kosztorysów stanowi Rozporządzenie z dnia 20 grudnia 2021 Ministra Rozwoju i Technologii r. „W sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym” które zastąpiło wcześniejsze rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. To rozporządzenie określa wymagania dotyczące m.in. treści, formy i szczegółowości kosztorysów, zarówno tych tworzonych na etapie planowania inwestycji, jak i tych sporządzanych po zakończeniu prac.

Dokładność kosztorysów na poszczególnych etapach inwestycji

Dokładność kosztorysów w trakcie poszczególnych etapów realizacji inwestycji budowlanej różni się w zależności od dostępności danych oraz szczegółowości projektu. Poniżej przedstawiono charakterystykę dokładności kosztorysów na różnych etapach, od programu funkcjonalno-użytkowego do zrealizowanej inwestycji:

Program Funkcjonalno-Użytkowy (PFU)

Na tym etapie kosztorysy mają charakter orientacyjny. Dokładność jest stosunkowo niska, ponieważ opiera się na ogólnych założeniach projektowych bez szczegółowych planów i specyfikacji. Kosztorysy w tym etapie mają na celu głównie określenie szacunkowego zakresu finansowego inwestycji.

Projekt Koncepcyjny

W tym etapie kosztorys staje się nieco bardziej precyzyjny, ale nadal ma charakter szacunkowy. Dokładność rośnie dzięki bardziej szczegółowym planom projektowym, ale nadal brakuje wielu detali wykonawczych.

Projekt Budowlany

Kosztorysy opracowane na podstawie projektu budowlanego są już bardziej szczegółowe. Mimo że nadal mogą występować pewne niepewności (np. związane z warunkami gruntowymi czy dokładnymi cenami materiałów), dokładność jest znacznie wyższa niż w poprzednich etapach.

Projekt Wykonawczy

Na tym etapie kosztorys staje się bardzo dokładny, ponieważ bazuje na kompletnym projekcie wykonawczym, który zawiera wszystkie niezbędne detale konstrukcyjne, instalacyjne i wykończeniowe. Dokładność takiego kosztorysu jest wysoka, co pozwala na precyzyjne planowanie budżetu.

Faza Realizacji

Kosztorysy powykonawcze, sporządzane po zakończeniu inwestycji, odzwierciedlają rzeczywiste koszty projektu. Są one najbardziej dokładne, ponieważ uwzględniają faktyczne zużycie materiałów, czas pracy i inne czynniki, które miały miejsce podczas realizacji projektu.

Podsumowanie

Dokładność kosztorysów wzrasta w miarę postępu projektu – od kosztorysów orientacyjnych na etapie PFU, przez coraz dokładniejsze szacunki na etapach projektu koncepcyjnego i budowlanego, aż do precyzyjnych obliczeń w kosztorysach powykonawczych. Rzeczoznawca kosztorysowy odgrywa kluczową rolę na każdym z tych etapów, dostosowując poziom dokładności kosztorysu do aktualnego stanu wiedzy o projekcie.

W kontekście prac naprawczych oraz opracowywania ekspertyz i opinii budowlanych, rzeczoznawca kosztorysowy ma szczególne znaczenie. W przypadku wystąpienia szkód budowlanych, czy to w wyniku błędów konstrukcyjnych, zaniedbań czy katastrof naturalnych, rzetelne kosztorysowanie jest niezbędne do określenia wartości prac naprawczych. Rzeczoznawca kosztorysowy analizuje stopień uszkodzenia, wymagane materiały oraz pracę niezbędną do przywrócenia obiektu do stanu użytkowego.

Jego rola staje się kluczowa również w sytuacjach sporów lub roszczeń, gdzie konieczne jest przedstawienie obiektywnych i uzasadnionych kosztów napraw. W takich sytuacjach rzeczoznawca kosztorysowy, opracowując dokładny i transparentny kosztorys, może przyczynić się do sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy.

Podsumowując, rzeczoznawca kosztorysowy jest nieodłącznym elementem procesu budowlanego, począwszy od fazy planowania, przez wykonanie, aż po fazę powykonawczą. Jego ekspertyza i umiejętności są nieocenione w przypadku opracowywania wartości prac naprawczych oraz w procesie tworzenia dokładnych i wiarygodnych kosztorysów, które są fundamentem każdej inwestycji budowlanej.